ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ

Πηγή:http://www.dimokratism.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1862:2009-10-08-17-50-16&Itemid=71

Σήμερα θα αναλύσουμε τα παρακάτω είδη του μυθιστορήματος: Α) Ιστορικό μυθιστόρημα. Πρόσωπα και γεγονότα της ιστορίας μας με φανταστικά πρόσωπα συνθέτουν έναν πίνακα που μπορεί να μην είναι και πολύ πιστός προς την ιστορία, είναι όμως ζωντανός και πείθει σαν πραγματικός. Π.χ. Μιχ. Περάνθη «Σουλιώτες». Β) Το ερωτικό μυθιστόρημα. Όταν το κύριο θέμα είναι οι ερωτικές περιπέτειες των ηρώων του π.χ. Μ. Λυμπεράκη. «Τα ψάθινα καπέλα». Γ) Το κοινωνικό μυθιστόρημα. Όταν αναφέρεται στις αντιθέσεις της κοινωνίας, στις αδικίες της ζωής κ.λ.π. Κ. Πολίτη. «Στου Χατζηφράγκου». Δ) Το ηθογραφικό μυθιστόρημα. Όταν μας δίνει με αφορμή τις περιπέτειες των ηρώων, τα ήθη και τα έθιμα ενός λαού, ενός ορισμένου τόπου, ή μιας συγκεκριμένης εποχής π.χ. Κ. Χατζόπουλου. «Αγάπη στο χωριό». Ε) Το ψυχολογικό μυθιστόρημα. Όταν με αφορμή πάλι τις περιπέτειες και τα διάφορα επεισόδια, ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να μπει στη ψυχή του ήρωα και να μας αναλύσει με λεπτομέρειες όλες τις διακυμάνσεις του ψυχικού κόσμου, όλες τις μυστικές αντιδράσεις της ψυχολογίας του κ.λ.π. π.χ. «Η φόνισσα» του Παπαδιαμάντη. Στ) Το ιδεαλιστικό μυθιστόρημα. Όταν ο συγγραφέας μας παρουσιάζει τους ήρωες του όχι όπως είναι συνήθως στην καθημερινή ζωή, αλλά εξιδανικευμένους δηλαδή όπως ο συγγραφέας θα τους ήθελε να είναι. Ζ) Το αστυνομικό μυθιστόρημα. Θέμα του είναι κάποιο έγκλημα και η κινητοποίηση των αστυνομικών να βρουν τον πραγματικό εγκληματία. Η διαδικασία αυτή γίνεται ανάμεσα σε επεισόδια που κάνουν κάθε φορά τον αναγνώστη να νομίζει πως βρήκε τον πραγματικό ένοχο, ώσπου στο τέλος ν’ αποδειχθεί πως ένοχος είναι εκείνος ακριβώς που δεν προκαλούσε κάποια υποψία. Το μυθιστόρημα αυτό δεν προσφέρει καμιά ηθική έξαρση, καμιά πνευματική απόλαυση και μόνο κακό κάνει ερεθίζοντας άσχημα τη φαντασία και τα νεύρα. Η) Μυθιστόρημα περιπετειών. Είναι της ίδιας κατασκευής και της ιδίας ποιότητας με το αστυνομικό, μόνο που τοποθετείται σε άλλα πεδία δράσης. Από τους σκοπούς του λείπει ο ηθικός και διδακτικός σκοπός. Βασίζεται μόνο στην περιπέτεια που συνήθως είναι γεμάτη απρόοπτα και απίθανα γεγονότα. Θ) Το φανταστικό μυθιστόρημα. Πρόκειται για μυθιστόρημα με τελείως φανταστική υπόθεση. (περιπέτειες σε φανταστικά νησιά, ιστορίες με φαντάσματα, βρικόλακες, ταξίδια στο διάστημα ή στ’ αστέρια κ.λ.π.) Τα μυθιστορήματα αυτά είναι βλαβερά όσο και τ’ αστυνομικά και άχρηστα όσο και τα μυθιστορήματα περιπετειών. Με μια μόνο εξαίρεση: Όταν στηρίζονται σε επιστημονική βάση. Γιατί τότε, ξεγελώντας τη φαντασία με τις περιπέτειες κάνουν το παιδί να μάθει ένα πλήθος ωφέλιμες επιστημονικές γνώσεις (παράδειγμα τα μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν). Τα βιβλία του είδους αυτού θα μπορούσαμε να τα χρησιμοποιούσαμε και ως επιστημονικά μυθιστορήματα. Από τις ξένες λέξεις roman, romanzo, κ.λ.π. επικράτησε στη γλώσσα μας το μυθιστόρημα να λέγεται και ρομάντζο. Σήμερα όμως με τον όρο ρομάντζο εννοούμε φτηνά και πρόχειρα ερωτικά μυθιστορήματα που διαβάζουν όσοι δεν έχουν σοβαρές αξιώσεις από τον εαυτό τους. Τα βιβλία αυτά λέγονται επίσης λαϊκά μυθιστορήματα. Επίσης λέγονται και επιφυλλίδες επειδή δημοσιεύονται σε συνέχειες σαν επιφυλλίδα στις εφημερίδες. Τέλος υπάρχει και το μυθιστόρημα ποταμός (roman fleuve) προκειμένου για πολύτομα μυθιστορήματα που αναφέρονται σε μεγάλες περιόδους και ιστορούν την τύχη περισσοτέρων γενεών από πατέρα σε γιο. Το μυθιστόρημα ήταν άγνωστο είδος στην αρχαία Ελλάδα (αν και η «Κύρου Παιδεία» του Ξενοφώντα διαβάζεται ευχάριστα σαν μυθιστόρημα).  Στους Αλεξανδρινούς χρόνους γράφτηκαν σε πεζό μερικές ιστορίες για να υμνήσουν τα κατορθώματα του Μ. Αλεξάνδρου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν την πρώτη μορφή μυθιστορήματος. Την παράδοση συνέχισαν οι βυζαντινοί με ερωτικές ιστορίες: («Βέλθανδρος και Χρυσάντζα», Λίβιστρος και Ροδάμνη» κ.α.). Από τον 16ο αιώνα και ύστερα το μυθιστόρημα αρχίζει ν’ αναπτύσσεται συστηματικά και να τελειοποιείται για να εξελιχθεί στο κυριότερο λογοτεχνικό είδος. Γ. ΤΕΜΠΕΛΗΣ